Informacja dot. szkodliwości azbestu i możliwości uzyskania dofinansowania na jego usunięcie

Co to jest azbest?

Azbest jest nazwą handlową włóknistych minerałów naturalnie występujących w przyrodzie. Pod względem chemicznym są to uwodnione krzemiany magnezu, sodu, wapnia lub żelaza. Azbest jest znany i wykorzystywany przez człowieka od tysiącleci. Cechą charakterystyczną azbestu jest włóknista budowa oraz wyjątkowe właściwości fizyczne i chemiczne. Jest niemal niezniszczalnym materiałem o wielu zaletach: odporność na działanie bardzo wysokich temperatur (temperatura rozkładu i topnienia najbardziej popularnego azbestu białego - chryzotylu - wynosi 1500-1550 °C), mrozu, kwasów, substancji żrących i wody morskiej, dźwiękochłonność, elastyczność, wytrzymałość na rozciąganie, niskie przewodnictwo cieplne i elektryczne, łatwość łączenia się z innymi materiałami takimi jak tworzywa sztuczne, cement.

Wpływ azbestu na zdrowie ludzi?

Azbest jest zaliczany do substancji o udowodnionym działaniu rakotwórczym dla człowieka oraz o działaniu toksycznym przy narażeniu przewlekłym.

Szkodliwość azbestu nie wynika z jego składu chemicznego - przyczyna szkodliwości tkwi w jego włóknistej strukturze. Niewidoczne dla oka i niewyczuwalne w dotyku włókna azbestu są najcieńszymi włóknami występującymi w przyrodzie, które mają tendencję do wielokrotnego rozwarstwiania się - dzięki temu mogą być dziesiątki, a nawet setki razy cieńsze od ludzkiego włosa. Po przedostaniu się z wdychanym powietrzem do układu oddechowego, zostają najczęściej wydalone przez organizm. Jednakże istnieją takie włókna, których organizm nie potrafi się pozbyć. Są to tzw. włókna respirabilne - ich długość przekracza 5 mikrometrów (1 μm - 1 mikrometr to milionowa część metra), zaś średnica jest mniejsza od 3μm. Włókna te gromadzą się i pozostają w tkance płucnej w ciągu całego życia, powodując zmiany chorobowe: pylica azbestowa (azbestozy),  rak płuc, zmian opłucnowych, międzybłonniaka opłucnej. Organizm nie jest w stanie rozpuścić włókien azbestu ze względu na ich dużą odporność chemiczną.

Azbest jest groźny dla zdrowia, gdy unosi się w powietrzu i jest możliwość wdychania jego włókien. Dopóki włókna nie są uwalniane do powietrza i nie występuje ich wdychanie, wyroby zawierające azbest nie stanowią zagrożenia dla zdrowia.

Zagrożenie ze strony azbestu jest przez ludzi bagatelizowane ze względu na mikroskopijną wielkość włókien oraz długotrwały i utajony rozwój choroby. Przez długi okres choroba może się nie ujawniać - pierwsze jej objawy mogą dać o sobie znać po okresie dwudziestu, a nawet czterdziestu lat od pierwszego kontaktu z pyłem azbestowym.

Według Państwowego Zakładu Higieny każdy kontakt z azbestem może być niekorzystny i należy go unikać, chociaż nie musi on wywołać skutków chorobowych. Możliwość kontaktu z azbestem należy zatem ograniczyć do minimum.

Materiały zawierające azbest jeśli są właściwie użytkowane i dobrze zabezpieczone nie stanowią zagrożenia dla zdrowia ludzi.

W przeważającej części azbest używany był do produkcji wyrobów azbestowo-cementowych, głównie lekkiej, wytrzymałej, trwałej i niepalnej płyty azbestowo-cementowej (eternitu do pokryć dachowych i elewacyjnych) oraz różnego rodzaju rur. Ponadto azbest stosowany był m.in. do produkcji wyrobów włókienniczych (przędza, sznury), wyrobów ciernych (klocki hamulcowe, tarcze sprzęgłowe), wyrobów hydroizolacyjnych (lepiki, papy dachowe, płytki podłogowe).

Ze względu na szkodliwość wyrobów azbestowych dla zdrowia ich produkcja zakazana została w Polsce ustawą o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest, zgodnie z którą do 28 września 1998 r. zakończono produkcję płyt azbestowo-cementowych, zaś od 28 marca 1999 obowiązuje zakaz obrotu azbestem i wyrobami go zawierającymi. W krajach Unii Europejskiej zakaz wydobycia azbestu oraz produkcji i przetwarzania wyrobów zawierających azbest wprowadziła Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
27 marca 2003 r., zaś całkowity zakaz stosowania azbestu wprowadzony został 1 stycznia 2005 r.               

W 2002 r. Rada Ministrów przyjęła krajowy „Program usuwania azbestu  i wyrobów zawierających azbest  stosowanych na terytorium Polski”.

Program powstał w wyniku przyjęcia Rezolucji Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej  w sprawie wycofywania azbestu z gospodarki, a także realizacji ustawy o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest. Celem Programu jest wyeliminowanie negatywnych skutków zdrowotnych i środowiskowych spowodowanych azbestem, poprzez sukcesywne usuwanie i unieszkodliwianie wyrobów i odpadów zawierających azbest. Przepisy prawa nakazują ich wykorzystywanie, przemieszczanie i usuwanie przy zachowaniu szczególnych środków ostrożności. Wskazano termin usunięcia azbestu do 2032 roku. Na użytkowników i właścicieli nieruchomości nałożone zostały konkretne obowiązki związane z dokumentowaniem rodzaju, ilości  i miejsc występowania tych wyrobów i ocenie ich stanu oraz przekazywaniem tych informacji marszałkowi województwa i wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta.

Bezpieczne użytkowanie wyrobów zawierających azbest jest możliwe po stwierdzeniu braku widocznych uszkodzeń mogących stwarzać warunki dla emisji włókien azbestu do środowiska.

Wykorzystywanie azbestu lub wyrobów zawierających azbest dopuszcza się w użytkowanych instalacjach lub urządzeniach nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2032 r.

Szczegółowe sposoby i warunki bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest określa rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 r. (Dz. U. Nr 71, poz. 649 ze zm.), natomiast wymagania w zakresie wykorzystywania i przemieszczania azbestu oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których był lub jest wykorzystywany azbest zawiera rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 13 grudnia  2010 r. (Dz. U. z 2011 r. Nr 8, poz. 31).

Obowiązki właścicieli, użytkowników wieczystych lub zarządców nieruchomości, a także obiektów, urządzeń budowlanych, instalacji przemysłowych lub innych miejsc zawierających azbest.

Przy wykorzystywaniu azbestu lub wyrobów zawierających azbest należy uwzględniać okres upływu gwarancji producenta wyrobu oraz wyniki przeprowadzanych kontroli i oceny stanu wyrobu.

Prowadzenia kontroli stanu wyrobów zawierających azbest w terminach wynikających z oceny stanu tych wyrobów.

Pierwszej kontroli należało dokonać w terminie do 5 listopada 2004 roku.

Z przeprowadzonej kontroli należy sporządzić w dwóch egzemplarzach ocenę stanu i możliwości bezpiecznego użytkowania wyrobów zawierających azbest (wzór oceny przedstawiono w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest – Dz. U. Nr 71, poz. 649 ze zm.).

Jeden egzemplarz oceny należy przechowywać łącznie z dokumentacją miejsca, obiektu, urządzenia budowlanego, instalacji przemysłowej, drugi egzemplarz oceny należy przekazać właściwemu organowi nadzoru budowlanego w terminie 30 dni od daty sporządzenia oceny.

Wyroby nie zakwalifikowane do wymiany w ocenie, o której mowa w pkt 4 należy zabezpieczyć zgodnie z § 5 rozporządzenia Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 r. w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest.

Wyroby zakwalifikowane zgodnie z oceną do wymiany na skutek nadmiernego zużycia lub uszkodzenia powinny być usunięte zgodnie z § 8 ww. rozporządzenia i zastąpione wyrobami nie zawierającymi azbestu.

Prace polegające na zabezpieczeniu lub usuwaniu wyrobów zawierających azbest należy zgłosić do właściwego organu administracji architektoniczno-budowlanej.

Dla każdego pomieszczenia, w którym znajdują się instalacje lub urządzenia zawierające azbest lub wyroby zawierające azbest należy sporządzać corocznie plan kontroli jakości powietrza obejmujący pomiary stężenia azbestu. W przypadku przekroczenia najwyższego dopuszczalnego stężenia pyłów zawierających azbest w środowisku pracy dalsze wykorzystywanie instalacji lub urządzenia jest niedopuszczalne i podlegają one oczyszczeniu poprzez usunięcie wyrobów zawierających azbest lub ich wymianę.

W pomieszczeniach, w których był lub jest użytkowany azbest umieszcza się w widocznym miejscu instrukcję bezpiecznego postępowania i oznakowanie według wzoru przedstawionego w załączniku nr 1 do rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 13 grudnia 2010 r. (Dz. U. z 2011 r. Nr 8, poz. 31).

Miejsca występowania instalacji lub urządzeń zawierających azbest lub wyrobów zawierających azbest należy zaznaczyć w planach sytuacyjnych. Należy dokonać inwentaryzacji zastosowanych wyrobów zawierających azbest, poprzez sporządzenie spisu z natury. Wynik inwentaryzacji ujmuje się w informacji według wzoru przedstawionego w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 13 grudnia 2010 r. (Dz. U. z 2011 r. Nr 8, poz. 31). Informację należy sporządzić w dwóch egzemplarzach - jeden przekazuje się Marszałkowi Województwa Zachodniopomorskiego, drugi przechowuje się przez okres jednego roku do czasu sporządzenia następnej informacji.

Osoby fizyczne nie będące przedsiębiorcami przedkładają informację burmistrzowi. Informacja podlega corocznej aktualizacji w terminie do 31 stycznia każdego roku.

Należy zaznaczyć, iż nie wykonywanie nałożonych obowiązków wiąże się z określonymi sankcjami. Art. 346 ustawy Prawo ochrony środowiska stanowi, że kto, wykorzystując substancje stwarzające szczególne zagrożenie dla środowiska, nie przekazuje okresowo informacji o rodzaju, ilości i miejscach ich występowania podlega karze grzywny. Tej samej karze podlega, kto w wymaganym zakresie nie dokumentuje rodzaju, ilości i miejsc występowania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska oraz sposobów ich eliminowania. Orzekanie w sprawach, o których mowa następuje na podstawie przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.

Gmina Myślibórz posiada zinwentaryzowane wyroby zawierające azbest na terenie miasta i gminy Myślibórz wg stanu na dzień 30 czerwca 2008 r. Z inwentaryzacji wynika, że na terenie miasta i gminy znajduje się 214052 m² azbestu, w budownictwie mieszkaniowym, przemysłowym, w gospodarstwach rolnych, rodzinnych ogrodach działkowych, budynkach użyteczności publicznej, jak również azbestu zmagazynowanego na posesjach. W oparciu o przeprowadzoną inwentaryzację, opracowany został „Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu miasta i gminy Myślibórz na lata 2008 – 2032”.

W ramach realizacji Programu, Gmina Myślibórz wspomaga finansowo osoby fizyczne, wspólnoty mieszkaniowe, jednostki i zakłady budżetowe, które posiadają tytuł prawny do nieruchomości, położonych na terenie miasta i gminy Myślibórz.

Informacja o zadaniach z zakresu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest zrealizowanych przez Gminę Myślibórz w latach ubiegłych.

Całkowity koszt zrealizowanych zadań w latach 2009-2020 – 386.719,61 zł, w tym:

- 2009 r. - 36.319,40 zł (środki własne)

- 2010 r. - 20.908,00 zł (środki własne)

- 2011 r. - 60.465,64 zł (środki własne)

- 2012 r. - 30.912,84 zł (środki własne)

- 2013 r. - 46.708,02 zł (środki własne)

- 2014 r. - 16.783,20 zł (środki własne)

- 2015 r. - 34.545,96 zł (środki własne)

- 2016 r. - 28.049,33 zł (środki własne)

- 2017 r. - 24.205,22 zł (środki własne)

- 2018 r. - 17.721,15 zł (środki własne)

- 2019 r. – 35.323,02 zł (środki własne)

- 2020 r. – 34.777,80 zł (środki własne)

Całkowita ilość odpadów poddanych unieszkodliwieniu w latach 2009-2020 – 705,816 Mg,
w tym:

- 2009 r. - 45,80 Mg

- 2010 r. - 52,27 Mg

- 2011 r. - 79,981 Mg

- 2012 r. - 40,89 Mg

- 2013 r. - 63,29 Mg

- 2014 r. - 25,90 Mg

- 2015 r. - 55,15 Mg

- 2016 r. - 75,28 Mg

- 2017 r. - 71,15 Mg

- 2018 r. -  49,589 Mg

- 2019 r. -  74,606 Mg

- 2020 r. – 71,91 Mg

Program usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu miasta i gminy Myślibórz – zasady uczestnictwa.

Gmina Myślibórz udziela dofinansowań z zakresu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest. Dofinansowaniu podlegają koszty demontażu pokrycia lub wyrobów zawierających azbest, transportu odpadów niebezpiecznych z miejsca rozbiórki do miejsca unieszkodliwienia oraz koszty unieszkodliwienia odpadów. Dofinansowanie nie obejmuje kosztów związanych z wykonaniem nowego pokrycia dachowego.

Wnioski o dofinansowanie można składać w Urzędzie Miejskim w Myśliborzu, ul. Rynek im. Jana Pawła II 1, 74-300 Myślibórz.

Prace polegające na usuwaniu azbestu wykona Wykonawca, wybrany przez Gminę Myślibórz w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.

Zapraszamy do wzięcia udziału w Programie i skorzystania z możliwości uzyskania dofinansowania na usunięcie azbestu i wyrobów zawierających azbest z terenu nieruchomości.

Informacja pod numerem telefonu 957479174 lub bezpośrednio w Urzędzie Miejskim
w Myśliborzu, w Wydziale Gospodarki Komunalnej i Ochrony Środowiska (pok. 114, parter).

Wymagane wnioski i dokumenty:

- wniosek o dofinansowanie,

- oświadczenie o niewykorzystywaniu obiektu, zawierającego azbest na prowadzenie działalności gospodarczej,

- pisemna zgoda na przetwarzanie danych osobowych dla potrzeb niezbędnych do realizacji Programu.